Bir dokuma tezgahı, bir kumaşın yüzeyini oluşturmak için çözgü ve atkı ipliklerini belirli bir plana göre birleştiren bir makinedir. Tezgahın temel amacı, atkı ve çözgü ipliklerinin birbirine dik açılarda geçişini kolaylaştırmaktır.
Tezgahların şekli ve mekaniği farklılık gösterse de temel işlevleri aynıdır.
Dokuma Makinesi Neden Kullanılır?
Dokuma makineleri, günümüzde ürünleri hızlı ve az hata payıyla üretmek için kullanılmaktadır. Bu makineler sayesinde ürünler daha verimli, tasarruflu ve etkin bir şekilde üretilebilmektedir.
Dakikada atılan atkı sayısını (yani devir sayısını) 800’ün üzerine çıkardıkları gibi dokuma enlerinde 3.5- 4 metre gibi büyük genişliklere ulaşmış bulunmamaktadırlar.
Dokuma Makinelerinin Sınıflandırılması
Makinaların fazlasıyla hassas yapılması ve bilakis atkı ve çözgü gerilimlerinin çok iyi düzenlenmesi mümkün olduğundan, kumaş kaliteleri sürekli olarak iyileştirilmektedir.
Teknoloji ve tekstil sektöründeki ilerlemelere bağlı olarak; dokuma makinelerinin desenlendirme ve hız kapasitesinin arttırılması yönünde geliştirmeler olmaktadır.
Ağızlık açma mekanizmalarına göre dokuma makinalarının sınıflandırılması
a) Eksantrikli (Kamlı) dokuma makineleri
Eksantrikli ağızlık açma sistemleri küçük desenli kumaşlarda kullanılan ağızlık açma sistemlerinden bir tanesidir.
İçten ve dıştan eksantrikli olmak üzere ikiye ayrılır. Her iki ağızlık açma sistemiyle de farklı ağızlık çeşitleri (üst, alt, geniş ağızlık) açılabilir, ayrıca pozitif ve negatif ağızlık açmakta mümkündür.
- Eksantrikli ağızlık açma sistemlerinin avantajları; en hızlı ağızlık açma sistemleridir.
- Dezavantajları; tip değişimleri zordur, fazla desenli kumaşları dokumak mümkün değildir.
b) Armürlü dokuma makineleri
Armürlü makineler, kamlı olanlara göre daha büyük desenleme olanağı bulunan delikli karton veya elektronik sistemlerle programlanabilen dokuma makineleridir.
Çalışma hızları bakımından dokuma makinesine sınırlama getirirler. Kamlı tezgahlar kadar hızlı çalıştırılamazlar.
c) Jakarlı dokuma makineleri
Jakar makinesi bir çeşit kumaş dokuma makinesidir. Jakarlı dokuma makinesi çalışma sistemi temel olarak normal dokuma makinesi ile aynıdır.
Normal dokuma makinelerine ilave olarak jakar makinesi adapte edilir. Bu sistem sayesinde her bir çözgü ipliğine tahar planına göre ayrı ayrı hareket verilebilir.
- Tahar planı; Bir örgünün en az kaç çerçeve ile dokunabileceğini ve hangi çözgünün hangi çerçevede yer alması gerektiğini gösteren işaretleme sistemine tahar planı adı verilir. Tahar planı, dokunacak olan örgünün raporu esas alınarak çizilir.